Afyon İş Hukuku

Haklar (Özet) : Haklar, her şeyden önce bir düzen demektir. Ancak hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçeklesevinçli bir düzen değildir. Haklar, maşer ortamında insanoğluın düpedüz kesinlikle davrandıklarını değil, kesinlikle davranmaları gerektiğini gösterir. Haklar, kendisine uyulmak ve uygulanmak kucakin vardır. Adalet kıymeti dolayısıyla, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene katmak, maşerî dirimın gerçekleşmesini kurmak icap. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Haklar düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin içinsına akseptans edilmesi ve uyulması gereken, kesin çın kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabilinden, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle maşer ortamında insanoğluın çizi ve davranışlarının haklar kurallarına uymaması, her hengâm mümkündür. “İşte haklar, anatomi davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir tip, bir bütündür.” İnsan-anatomi, anatomi-huy ilişkilerinin insanlığın kuma çıkarı ve huzuru kucakin evrensel ilkelerle güvence şeşna kızılınmasıdır. Haklar, insaniyet seviyesi kucakin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birbir hayli görüş ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, klas çıkarları, maşer sözleşmesi, huy ve insanoğlu olarak tamlayan mezheplerdir. Haklar Nedir Haklar, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun kuma iyiliğini kurmak maksadıyla konulan ve amme gücüyle desteklenen kaide, doğru ve seçimın hepsidür. Daha münteşir bir teşhismıyla haklar, adalete yönelmiş maşerî evetşfakat düzenidir. Haklar Sözcük Fehvaı Haklar kelimesi Arabi “doğru” kökünden hasılat ve doğru kelimesinin çoğyüce olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “doğru” kelimesinin çoğyüce “ilenme’kak”tır. Türk Dil Kurumu’na bakarak haklar kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım gücünü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” mealı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, ülfet mealında da kullanılır. Beceri Fehvaı Haklar dönemden döneme değişmiş olduğu kucakin hala doyurucu bir teşhism strüktürlamamıştır. Kant “Haklarçular hala hukukun teşhismını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok akseptans edilen teşhismı ise: “Belirli bir zamanda mukannen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mutluluk zoruna (müeyyide) bağlanmış kurallar hepsidür.” Bilimsel bir disiplin olarak haklar, kendi ortamında ana olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun kişiler arası ilişkileri sayfa vadi kısmına Özel Haklar, kişiler ile mutluluk yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Kamu Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Haklar, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna karşılık Esas Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku amme hukukunun mirlıca madun dallarıdır. Haklar Kuralları ve Özellikleri Hukuku öteki toplumu aranjör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik mutluluk tarafından güvenceye kızılınmış ve cebri yapmış oldurımlara malik olmasıdır. Haklar kuralları anatomi davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun paha kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sebebiyle emsal nitelikteki cümle durumlarda uygulanması esenlanır. Yaptırım (Müeyyide) Haklar vadiında yapmış oldurım amme gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek kucakin kullanılır. Haklar düzenini esenlamayı ve korumayı fakatçlayan yapmış oldurımlar gene haklar düzeninin öngördüğü şekilde adına getirilir. Maddi ve manevi yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yapmış oldurımlar bu durumları hapsetmek kucakin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, cezaevi ve dünyalık cezaları; esas hukukunda siyasetten men, kazanç kapatma; mevhibe hukukunda mevhibe ve kaçakçılık cezaları kabilinden ayrı ayrı haklar dallarında ayrı ayrı yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ait çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; zihini bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazılar felsefik değil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek yahut politik mezhepleri haklar biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan haklar, umumi olarak şu şekilde teşhismlanabilir: “Haklar, adalete yönelmiş maşerî bir evetşfakat düzenidir.” Bu teşhismdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu adına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgın yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun maşerî dirimı düzenleyip insanoğluın pasış ve güvenlik ortamında bir arada evetşamalarını esenlamaktır. 2. Teamül Yarar (Sosyal İhtiyaçların Mukabillanması) Hukukun kılgın amacını, maşerî gerçeklik belirler. Haklar bu fonksiyonu ile maşer ortamında canlı insanoğluın, birbirleri ile düşünmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanın strüktürsından kaynaklanan gereksinimlerinı içinlamaya çkızılışır. Haklar bu fonksiyonu ile doğum, evlenme, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir haklar düzeni dirimın ana gerçeklerini görmezden gelemez. Haklar düzeni, insanın tabii strüktürsına ve bundan müterakki mevrut gereksinimlerine isabetli tutulmak zorundadır. Haklar önemli ölçüde, ekonomik gerçeklere de sadıkdır; ekonomik yoksulluklara uymalı ve onları içinlamalıdır. 3. Adalet Haklar bu fonksiyonu ile mukannen bir kodifikasyon şeşna aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir eşitlik düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak hak kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En gücük teşhismıyla hak, “bir eşitlik düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) tutulmak üzere dü ayrı ayrı anlamda kullanılır. Adalet esasen ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet mealında şahsi bir özelliği deyimler. Koca her hengâm haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni bildirmek uğrunda daim ve değmeselemez bir çaba gösterir. İşte bu çizi ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile ait oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak konseptı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği ilişki biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte haklar vadiında hukuki paha olarak söz konusu olan hak de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü haklar, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve vergilanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Toplum kucakindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini kucakeren kurallar cümleü olarak haklar, bu değerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve yönetmek durumunda bulunduğuna bakarak, adaletin böylece, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Haklar normlarında hak acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Bulunan haklar ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü hak konseptı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm haklar sistemine ve sistemlerine egemen kâin, nesnel ve salt bir paha niteliğindeki adalettir. Haklar bir maşer düzenini kucakerir. Hukukun varlık sebebi de adalettir; ister bulunan düzeni vikaye etmek, gerekse onu değmeseletirmeyi meşrulaştırmak kucakin her hengâm adalete mirvurulur. Nesnel ve kanun üstü hak hukukta içinmıza yerleşmiş haklar düzenlerinin asli örneği, olması gereken haklar mealında haklar idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, bulunan haklar düzenlerinin kendisine isabetli olup olmadığı açısından bir paha ve yorum ölçüsü evet. Yeniden bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun yapmak amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile müspet ve aksi içinlıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon abra ortamında olduklarında, adil bir haklar düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Alışılagelen olarak tüm haklar normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak haklar, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşerî evetşfakat uyacak, hem de bu maşerî dirimın pasış ortamında sürebilmesi kucakin bir düzen görünümünü esenlamaya çkızılışacaktır.

afyon şirket avukatı